به گزارش الوند به نقل از تسنیم؛ در ابتدای این مراسم که در قالب نشست‌های «عصر روشن» برگزار شد علیرضا بهرامی و افسانه حسنیه به معرفی اجمالی جایزه پرداخته و اشاره‌ای به برگزیدگان ادوار کردند.
در ادامه امیرشهاب رضویان؛ سینماگر و فعال اجتماعی فرهنگی به عنوان اولین سخنران این مراسم گفت: مردم همدان، خاطرات زیادی از الوند دارند، در واقع الوند بخش قابل توجه و حذف نشدنی خاطرات جمعی همدانی‌هاست. صبح که از خواب بر می‌خیزند الوند را روبه‌روی خود می‌بینند و نگاه آن‌ها با الوند پیوند خورده است.
رضویان به آداب و رسوم مردم همدان و پیوند آن با کوه و کوهنوردی هم اشاره کرد و به معرفی برخی از قله‌ها و دشت‌های دامنه الوند پرداخت. این سینماگر معتقد است، آیین‌ها و مناسک زیادی در حوزه فرهنگی الوند وجود دارد که بسیاری از آن‌ها فراموش شده است.
سخنرانی دیگر آیین پایانی ششمین دوره جایزه کتاب سال الوند محمد صیفی‌کار پژوهشگر همدان‌شناسی بود. وی در این جلسه گفت: آنچه همدان را از دیگر شهرهای متمدن دنیا متمایز کرده اول این است که همدان شهری است که همیشه‌ی تاریخ شهر بوده لذا یکی از مهم‌ترین دلایل ثبت جهانی هگمتانه تداوم سکونت و شهریت آن است.
دوم اینکه همدان در پناه نامش الوند به مرکزی تبدیل شده که همیشه محل تبادل و گفت‌وگوی تمدنی با فرهنگ ها، تمدن ها، ادیان، اقوام، تجار، صنایع دستی و... بوده و فقط یکی از دلایل اثباتش فاصله کمتر یا حدود 3 ساعت با 9مرکز استان کشور از جمله تهران، کرج، کرمانشاه، سنندج، قم، اراک، خرم آباد، زنجان، قزوین است.
این همدان‌شناس درباره آیین و مناسک الوند هم ادامه گفت: وجود الوندکوه که ما همدانی‌ها برایش تقدسی ویژه قائل هستیم و در زیارت شاه الوند متبلور می‌شود. قله‌های الوند گویی دستانشان را بر شانه هم کشیده‌اند و همیشه از هم و از همدان نگاهبانی می‌کنند.
وی در پایان اشاره‌ای داشت به جغرافیای همدان و اینکه این شهر مهد شخصیت‌های ویژه‌ای در حوزه ادبیات بوده و گفت: الوند و بیدهای سر به هوایش، هوای شعر و ادب و عرفان منتشر می‌کند و همدان و الوند مامن و ماوا پرورشگاه بزرگان ادبیات ایران بوده و خواهد بود. بزرگانی چون باباطاهرو عین القضات و... . بر همین اساس پیشنهاد من به برگزارکنندگان جایزه این است که بخشی برای همدان و گویش همدانی هم در نظر بگیرند.
دکتر ابراهیم خدایار، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس سخنران بعدی جلسه بود. وی در این نشست با اشاره به نقش ادبیات و به‌ویژه شعر در پایداری و تداوم زبان در فرهنگ ایران و قلمرو زبان فارسی گفت: اگر با استناد به گفته زبان‌شناسان زبان را موجودی زنده بدانیم، که این همانندسازی کاملاً به‌جا و درست است، به‌ناچار باید برای آن تاریخ تولد، طفولیت، جوانی، پیران‌سالی و احتمالاً مرگ را متصور شویم؛ به همین دلیل در دنیای زبان‌شناسی اصطلاحاتی مانند تغییر، انقراض، انحطاط، قتل و مرگ زبان‌ها اصطلاحاتی رایج است.
مؤلف کتاب «زرافشان شعر» در ادامه با استناد به تقسیم‌بندی شش‌ساحتی زبان‌ها از «گرایمز» در مواجهه با خطر نابودی تا مرحله‌ی زبان سالم، درباره‌ی زبان فارسی افزود: زبان فارسی ازمنظر درون‌فرهنگی با خطر جدی‌ای مواجهه نیست، چراکه این زبان با پیشینه‌ای هزاران‌ساله مراحل طفولیت و رشد خود را طی کرده و به بلوغ رسیده است، هرچند در حوزه‌ی زبان علم و فلسفه هنوز ناتوان دانست؛ اما ازمنظر برون‌فرهنگی و جغرافیای تمدنی به‌شدت در معرض خطر است. اگر زمانی نه‌چندان دور در لاهور، دهلی، قونیه، باکو، گنجه، خوارزم و کشمیر و ده‌ها شهر دیگر جهان ایرانی ترنمِ ترانه‌ی فارسی به گوش می‌رسید، امروز آن شهرها و مردمانش به قبله‌ی دیگر نماز می‌گزارند.
نویسنده‌ی کتاب از «سمرقند چو قند» در بخش دیگری از سخنان خود افزود: امروز زبان فارسی در کشورهای فارسی‌زبان و ایران فرهنگی به مهروزری و مجاهدت صاحبان قلم و قدرت سخت نیازمند است.
رایزن فرهنگی سابق ایران در ازبکستان و تاجیکستان در بخش پایانی سخنان خود اظهار داشت: اگر زبان موجود زنده است، شاعران و ادیبان قلب این موجود زنده هستند چراکه پیوسته خون زلال کلمه‌ی تازه، شاعرانه و ادیبانه را به سلول‌های سراسر بدن تزریق می‌کنند.
سخنران بعدی جلسه کمال شفیعی شاعر و پژوهشگر حوزه ادبیات بود. شفیعی با اشاره به اینکه برگزاری رویدادهای فرهنگی توسط بخش خصوصی بسیار کار دشواری است گفت: من سال گذشته هم در آیین پایانی پنجمین دوره این نکته را تاکید کردم که سرپا نگه‌داشتن رویداد فرهنگی در بخش خصوصی کار دشواری است از این منظر باید به دبیر جشنواره تبریک گفت. البته من گوهرپور را از 20 سال گذشته می‌شناسم و او بسیار در این حوزه پیگیر و علاقه‌مند است.
شفیعی در ادامه اشاره کرد: همدان در بسیاری از شاخص‌ها قطب فرهنگی و ادبی است. در حوزه کودک و نوجوان بسیار در سطح کشور تأثیرگذار است. باید این موارد در سیاست‌گذاری فرهنگی استان در نظر گرفته شود.
جلیل اکبری‌صحت؛ روزنامه‌نگار و تهیه‌کننده سینما هم دیگر سخنران این جلسه بود. اکبری‌صحت در این جلسه با اشاره به خاطراتی از همدان و شهرستان رزن و اینکه شکلی از زیستن در دوران کودکی و نوجوانی رخدادهایی را در ذهنش ایجاد کرده که فیلم «لولی» که تهیه‌کنندگی‌اش را برعهده داشته محصول آن است تاکید کرد: شهر ما تا همدان فاصله داشت، بنابراین ما به همدان نرسیده‌ایم! در زندگی هم برخی موارد هست که ما در مسیر رسیدن هستیم، کمال انسان هم همین است، ما همیشه در مسیر رسیدن و نرسیدن هستیم.
وی با اشاره به برگزاری جایزه کتاب سال الوند هم گفت: برگزارکنندگان این جایزه؛ قلق برگزاری را یاد گرفته‌اند؛ این موضوع در فضای فرهنگ و هنر کشور بسیار مهم است که یادبگیری چطور می‌شود کار فرهنگی انجام داد.
اکبری‌صحت با اشاره به توانمندی‌های اهالی فرهنگ و هنر همدانی که در تهران هستند، اعلام کرد: چه خوب است که بشود هر فصلی، یک جلسه‌ای با اصحاب فرهنگ و هنر همدان که در تهران زندگی می‌کنند داشته باشیم. اگر این اتفاق بیافتد در حوزه فرهنگ و هنر معاشرت و همنشینی خوبی بین هنرمندان همدانی برقرار می‌شود. پیشنهاد می‌کنم همین هیئت اجرایی جایزه الوند این کار را انجام دهند.
اسدالله شعبانی هم که برای خواندن شعر دعوت شده بود یکی از راه‌های برون رفت از برخی چالش‌های شعر معاصر ایران را بازگشت و باخوانی نیما دانست و تاکید کرد که باید نیما را با تمام زوایای زبانی و مفهومی و معنایی دوباره بازخوانی کنیم تا راه‌های تازه‌تری در بیان پیدا کنیم.
وی شاعران را به این نکته دعوت کرد که فضاهای بومی را در شعر خود ببینند و از نشانه‌های تصویری و کلامی و آداب و رسوم در شعر خود غافل نشوند.
پیش از حضور بابک نیک‌طلب شاعر کودک و نوجوان که برای شعرخوانی به این مراسم دعوت شده بود، علیرضا بهرامی یادی از شاعر فقید «یاور همدانی» که پدر بابک نیک‌طلب بود نامی به میان آورد.
بابک نیک‌طلب هم با تبریک به برگزارکنندگان این رویداد گفت: نام و آوازه همدان در ادبیات کشور همیشه بوده و تأثیر خوبی هم داشته، اما تا آنجایی که در ذهن دارم جایزه‌ای ملی و کشوری با محوریت همدان نداشتیم که الوند این جای خالی را پر کرده است.
سخنرانی پایانی جلسه حسن گوهرپور دبیر جایزه کتاب سال الوند بود. وی ابتدا با ذکر خاطره‌ای از روزنامه ایران در سال 85 و روزگار خبرنگاریاش در محضر جلیل اکبری‌صحت گفت: همیشه علاقه‌مند بودم کاری برای همدان در حوزه فرهنگ انجام دهم. از زمان خبرنگاری هم همیشه این را در ذهن داشتم که بشود برای فرهنگ همدان گامی برداشت. الان خوشحالم که بزرگان این جمع، جایزه الوند را با یاد و نام همدان گرامی می‌دارند و این رویداد را بازگوکننده بخشی از فرهنگ همدان در نظر می‌گیرند، اگرچه این جایزه در همدان برگزار نمی‌شود و امیدواریم که از این پس فرصتی فراهم بیاید که آیین پایانی را در دامنه الوند برگزار کنیم.
گوهرپور در ادامه تاکید کرد: بخشی از هدف ما این است که با پاسداشت شعر، مرزهای فرهنگی و زبانی فارسی را حفظ کنیم. غیر از جنگ‌هایی که در جهان حادث شده و خواهد شد، بخش قابل توجهی از زیست‌جهان فرهنگ، بر مبنای گفت‌وگو شکل گرفته و توسعه یافته، بنابراین تمرکز روی فرهنگ و زبان، به نوعی وارد شدن در یک فضای گفتمانی است که مبتنی بر ادبیات و فرهنگ است.
گوهرپور در پایان تاکید کرد که انشالله به زودی فراخوان هفتمین دوره برای کتاب‌های منتشر شده در سال 1403 منتشر خواهد شد.
در آیین پایانی جایزه کتاب سال شعر خبرنگاران کوروش کرم‌‍پور، نیلوفر بختیاری، راضیه موسوی، رضا شالبافان، صابر سعدی‌پور، جمال بیگ، منوچهر ابراهیمی، شهلا اسماعیلی، عمران میری، مهدیه رشیدی شعرخوانی کردند و از میان نامزدهای غایب یا برگزیدگان دوره‌های قبل نیز شعرهایی از هاله زارع نیریزی، بهزاد خواجات و علیرضا طبایی توسط افسانه حسنیه برای حاضران خوانده شد.
در این جلسه اعضای انجمن علمی نقد ادبی ایران؛ دکتر زهرا حیاتی، دکتر محمد نجاری، دکتر مجید هوشنگی، و از فعالان حوزه‌های گردشگری، هنرمندان، نویسندگان روزنامه‌نگاران شهاب دارابیان (مدیر روابط عمومی معاونت فرهنگی)، سعید اسلام‌زاده، سیدمحمد طباطبایی (رئیس روابط عمومی شستا)، سعید ترابیان (مدیرعامل دهکده تفریحی توریستی گنجنامه)، امیرحسین مکاریانی، احسان صدیقی، حمید رجایی، مهدی محمدظاهری، لیلا کریمی و ... حضور داشتند.
اتفاق دیگری که در آیین پایانی ششمین دوره روی داد این بود که برگزیده دو دوره گذشته جایزه (چهارم و پنجم) در جلسه حضور داشتند و تندیس‌های دوره‌های گذشته را دریافت کردند. در دو دوره گذشته یکی به دلیل برگزاری غیرحضوری آیین پایانی و دیگری به دلیل مشکلات پیش آمده تندیس‌ها اهداء نشده بود.
«قدم زدن در عدم» و «وطن‌خوانده» برگزیده‌های این دوره
با نظر هیئت داوران این دوره از جایزه؛ کتاب «وطن‌خوانده» سروده محمد وطن‌خواه تندیس جایزه کتاب سال الوند را دریافت کرد و «قدم زدن در عدم» اثر جلیل صفربیگی برگزیده کتاب سال به انتخاب انجمن علمی نقد ادبی ایران شد.
آثاری که به مرحله نهایی این دوره از جایزه رسیده بودند عبارتند از: «افسانه‌خوانی» از افسانه‌سادات حسینی، «سیزنگر» سروده سیدمهدی نژادهاشمی، «بند آخر» اثر محمدجواد پورتقی، «وطن‌خوانده» از محمد وطن‌خواه، «بغض‌های بلاتکلیف» از منوچهر ابراهیمی، «تغییر » سروده محمدرضا یار، «در چشم تو آهسته‌تر» از بهزاد خواجات، «آنچه ندارم» از کمال امرایی، «تاک کهنسال و خوشه‌های صبح» سروده علیرضا طبایی، «قدم زدن در عدم» از جلیل صفربیگی، «زن‌ها از دوست داشته شدن خسته نمی‌شوند» اثر پوریا گل‌محمدی، «مین‌ها همیشه سر به زیرند» از جمال بیگ، «مِهی در حال پاک کردن آینده» سروده صابر سعدی‌پور.
دبیر این دوره از جایزه حسن گوهرپور بود و آیین پایانی این دوره از جایزه به همت علیرضا بهرامی در قالب جلسات عصر روشن در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
گزارش تصویری: صادق ذباح