در این پنل تخصصی اکبر گلبو مدیرعامل شرکت ایریسا، ایزدی عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی اصفهان، کیانفر و رضایی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان به‌عنوان مهمانان ویژه در 3 بخش پیرامون انقلاب نسل چهارم سخن گفتند.
مدیرعامل شرکت ایریسا با بیان پیشینه این شرکت اظهار کرد: شرکت ایریسا 33 سال پیش هم‌زمان با آغاز بهره‌برداری از فولاد مبارکه با تدبیر و نگاهی حکیمانه و عالمانه ایجاد شد. حدود سه سال پیش از بهره‌برداری کامل مجموعه فولاد مبارکه، یک تیم بزرگ، قوی و منسجم با همکاری کارشناسان آلمانی و ایتالیایی طراحی سیستم‌های اطلاعات مدیریت آن زمان را آغاز کردند.
اکبر گلبو ادامه داد: پس از بازگشت تیم مذکور به ایران، این جمع‌بندی حاصل شد که دانش واردشده از اروپا باید در کل کشور منتشر شود و در فولاد مبارکه محبوس نشود. به همین جهت، افراد تیم به مأمور شدند تا شرکت ایریسا را ایجاد کنند و توسعه این دانش در شرکت ایریسا آغاز شد.
مدیرعامل شرکت ایریسا با بیان اینکه اکنون این مجموعه در 38 فولادساز کشور حضور دارد، عنوان کرد: حوزه تمرکز و فعالیت این شرکت سیستم‌ها و اتوماسیون صنعتی مشتمل بر 4 شرکت زیرمجموعه است و 6 کسب‌وکار سیستم‌های اطلاعاتی، اتوماسیون صنعتی، شبکه و زیرساخت، امنیت سایبری، تحول دیجیتال و هوش مصنوعی و علم داده، ایریسا را به یک هایپرمارکت در حوزه صنعت فولاد تبدیل کرده است.
وی افزود: شرکت ایریسا اکنون با داشتن بیش از 800 مهندس کامپیوتر، برق و صنایع، می‌تواند از تمامی سرویس‌ها و خدمات به‌صورت جامع و یکپارچه از شمال شرق تا جنوب غرب کشور پشتیبانی کند. همچنین اولین پروژه صادراتی ما به ایتالیا در چند هفته آینده تحقق می‌یابد.
گلبو در ارتباط با لزوم نگاه مسئله‌محور به انقلاب صنعتی نسل چهارم گفت: باید دید که مسئله ما در صنعت چیست و اینکه انقلاب صنعتی نسل چهارم به‌عنوان یک برنامه مداوم دیده می‌شود یا برنامه‌ای گذرا. با نگاهی به گذشته صنایع ازجمله بانک‌ها می‌توان به این پی برد که مسئله اصلی «بهره‌وری» بوده است و به همین علت، عملیات‌های بانکی و خدمات مربوطه اکنون در کسری از دقیقه به انجام می‌رسد.
وی ادامه داد: اگر قرار باشد به سمت انقلاب صنعتی نسل چهارم و پنجم و کوانتوم حرکت کنیم، مسئله صنعت فقط و فقط بهره‌وری است و ما را در استفاده از ابزارهای موردنیاز راهنمایی می‌کند. در برنامه توسعه ششم نیز 8 درصد از توسعه از محل بهره‌وری دیده شده است که براساس داده‌های موجود در دنیا، 6 تا 8 درصد از افزایش بهره‌وری از محل انجام طرح‌های تحول دیجیتال و انقلاب نسل چهارم قابل وصول است.
مدیرعامل شرکت ایریسا در پاسخ به سؤالی درخصوص ارزیابی موقعیت صنایع، به‌ویژه صنایع فولاد در تحولات فناورگونه عنوان کرد: نباید به انقلاب صنعتی نسل چهارم به‌عنوان یک هدف نگاه کرد؛ چراکه وسیله‌ای برای افزایش بهره‌وری است. در برخی صنایع هنوز انقلاب صنعتی سوم به‌درستی پیاده‌سازی نشده که در این صورت نمی‌توان وارد نسل چهارم صنعت شد و برای ورود به صنعت نسل چهارمِ صنایع، باید ابتدا پیش‌نیازها و فضای فرهنگی سازمان برای دریافت آن آماده شود.
وی ادامه داد: فولاد مبارکه در راستای ایجاد این آمادگی، دوره تربیت رهبران دیجیتال را با حضور 150 نفر از مدیران ارشد و میانی با همکاری دانشگاه اصفهان برگزار کرد و اکنون این مدیران به‌طور کامل با فناوری‌های لازم در بخش‌های خود آشنا شده‌اند.
گلبو در خصوص سایر اقدامات انجام‌شده در مجموعه فولاد مبارکه در حوزه تحول دیجیتال گفت: پروژه هوشمندسازی 90 موتورخانه فولاد مبارکه آغاز شده و پس از اجرای یکی از پروژه‌ها، 20 درصد کاهش مصرف انرژی محقق شد. همچنین 39 پروژه اجرا شده است که 8 پروژه تاکنون به بهره‌برداری رسیده است.
وی با اشاره به عدم آمادگی لازم سازمان‌ها برای ایجاد تحول صنعتی افزود: متأسفانه به‌طورکلی آمادگی سازمان‌ها به دلیل نبود آگاهی لازم، به‌شدت کم است. در این جایگاه نقش دانشگاه‌ها به‌عنوان نهاد توانمندساز مطرح می‌شود. در صورت برگزاری رویدادهای این‌چنینی در صنعت، مدیران و کارکنان صنایع مسیر را می‌شناسند و چرخ تحول فناوری به حرکت درمی‌آید.
مدیرعامل شرکت ایریسا در پاسخ به پرسشی در خصوص اقدامات لازم برای استقرار صنعت نسل چهارم در صنایع تصریح کرد: برای استقرار درست یک طرح تحول دیجیتال در سازمان، باید به این امر مانند یک سفر نگاه کرد و حتماً نقشه راه، موقعیت کنونی و هدف را مشخص کرد. رهنگاشت تحول دیجیتال همان نقشه راه است که مسیر در این رهنگاشت براساس چهار حوزه سیستم، ساختار، فرایند و فرهنگ تدوین می‌شود.
وی اضافه کرد: درنتیجه باید ابتدا بلوغ‌سنجی و شناسایی موقعیت در هر یک از این چهار حوزه صورت گیرد؛ سپس نقاط ضعف رفع شوند. برای کسب آمادگی افراد سازمان، ابتدا لازم است پروژه‌های کوچک تعریف شود تا افراد نسبت به این تحول حس پیدا کنند.
کیانفر، عضو هیئت‌علمی مهندسی صنایع دانشگاه اصفهان نیز در این بخش بر شناخت صحیح موقعیت و شرایط کنونی کشور تأکید کرد و گفت: یکی از الزامات کنونی، پایش موقعیت کشور و صنایع کشور در راستای انقلاب صنعتی نسل چهارم و هدف‌گذاری دقیق بر این اساس است.
وی درخصوص بهره‌وری صنایع اضافه کرد: هر صنعت باید بهره‌وری خود را به‌صورت یک KPI مشخص تعریف و سنجه‌ای را معین سازد و برای بیان بهره‌وری، شاخص‌های آن را ارزیابی کند و بر همین اساس، موقعیت فعلی و هدف‌گذاری خود را تشخیص دهد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان تصریح کرد: اگر بهره‌وری را کاهش هزینه‌ها در نظر بگیریم، هزینه‌ها باید کمّی شوند و میزان تأثیرگذاری انقلاب نسل چهارم بر اجزای تشکیل‌دهنده هزینه مشخص شود. یکی دیگر از مؤلفه‌های تأثیرگذار در بهره‌وری، کیفیت ساخت محصول یا ارائه خدمات است که در این مورد نیز باید انتظارمان از شاخص‌های کیفیت و نحوه عملکرد فناوری‌های انقلاب نسل چهارم در این حوزه مشخص شود.
وی افزود: پیاده‌سازی فناوری‌های نسل چهارم نیز باید با شناسایی موقعیت صنعت انجام شود؛ با یک نگاه ساده می‌توان دید که فناوری‌های پیاده‌سازی‌شده در ایران همگون نیست و برخی صنایع و خدمات بر روی لبه علم حرکت می‌کنند؛ اما برخی دیگر به‌شدت سنتی هستند. پس برای هدف‌گذاری دقیق‌تر، باید جایگاه صنایع را به‌خوبی بشناسیم.
کیانفر با اشاره به این موضوع که پیاده‌سازی فناوری‌های واردشده به کشور باید در صنایع گوناگون براساس اندازه و ظرفیت آن‌ها باشد، گفت: فناوری مورداستفاده در صنایع مادر مانند فولاد مبارکه، قابل‌استفاده در یک شرکت با 30 نفر پرسنل نیست؛ ازطرف دیگر، بومی‌سازی فناوری‌ها یکی از موضوعات مهم است که باید براساس شرایط و ظرفیت‌های موجود در صنعت صورت گیرد.
ایمان ایزدی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی اصفهان نیز در این بخش با ارائه پیشینه انقلاب‌های صنعتی عنوان کرد: حدود 250 سال پیش با اختراع ماشین بخار اولین انقلاب صنعتی رخ داد و صنعت به معنای امروزی خود شکل گرفت. 100 سال بعد برق کشف شد و جهشی در صنعت ایجاد کرد و حدود 100 سال پس از آن هم ورود کامپیوتر و تکنولوژی دیجیتال، باعث جهش صنعت شد.
وی اضافه کرد: حدود 10 سال پیش یک اصطلاح به نام انقلاب صنعتی چهارم بین کارشناسان مطرح شد و این ادعا وجود دارد که صنعت در حال تجربه جهش چهارم است؛ اما هنوز نوپاست و نمی‌توان صنعتی را یافت که به‌طور کامل در این انقلاب قرار گرفته باشد؛ چراکه فرایندی زمان‌بر است.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی اصفهان تصریح کرد: از دید من در حوزه فناوری پنج مؤلفه وجود دارد که اگر در یک صنعت موجود باشد، می‌توان گفت آن صنعت از نسل چهارم انقلاب صنعتی بهره‌مند شده است؛ اولین مؤلفه اینترنت و گستردگی ارتباطات است که اصطلاحاً به آن اینترنت اشیا در صنعت نیز گفته می‌شود. پراکندگی پردازنده‌ها و تصمیم‌گیری‌ها نیز مؤلفه دوم به شمار می‌رود که برخلاف نسل سوم که الگوریتم‌ها در یک اتاق مرکزی صورت می‌گرفت، اکنون تصمیم‌گیری‌ها حتی در فضای ابری ناشناس برای ما کاملاً پراکنده است.
وی ادامه داد: مؤلفه سوم کلان داده است که کاملاً جدید بوده و وارد فضای صنعت هم شده است. چهارمین مؤلفه هوش مصنوعی است که به تصمیم‌ها و تحلیل‌ها کمک می‌کند و مؤلفه پنجم، اجزای سخت‌افزاری و هوشمند مانند ربات‌ها و پرنده‌ها هستند.
ایزدی خاطرنشان کرد: بسیاری از مسائل موجود و مطرح شده مانند بهره‌وری، لزوماً به تکنولوژی صنعت نسل چهار نیاز ندارد. این درست است که تکنولوژی مهم بوده و اگر کسی به آن ورود نکند، از چرخه رقابت خارج می‌شود؛ اما این فضا لزوماً یک‌به‌یک نیست